Świat Przyjazny Dziecku – nazwa i hasło konkursu Komitetu Ochrony Praw Dziecka. Właśnie trwa jego 21. edycja, a o Nagrody Główne ubiegać się będą wydawcy, producenci, dystrybutorzy najciekawszych książek, gier, zabawek, akcesoriów dla dzieci, pomocy naukowych, czy miejsc i wydarzeń, także w tym wirtualnym świecie. Czy dziś dzieciom potrzebna jest zabawa, a rodzicom podpowiedź, na jakie lektury czy zabawki powinni zwrócić uwagę? O tym rozmawiam z Magdaleną Stachowiak, Członkiem Zarządu Komitetu Ochrony Praw Dziecka i Organizatorem konkursu Świat Przyjazny Dziecku.

Dorota Mazurek: Czy tradycyjna zabawa odgrywa szczególną rolę w rozwoju dziecka?

Magdalena Stachowiak: Myślę, że każda zabawa odgrywa szczególną rolę w życiu dziecka: tym bardziej, jeśli biorą w tym udział rodzice, opiekunowie, dziadkowie. Tradycyjna, bo z klockami, grami planszowymi- ale jednocześnie tak wiele wnosząca i ucząca, bo razem z rodzicami. O roli zabawy mówi się bardzo dużo i jest ona nie do przecenienia: zabawa to umiejętność, dzięki której mały człowiek kształtuje nowe kompetencje i nawiązuje relacje społeczne. Dzieci bawiąc się, rozwijają nie tylko koordynację ruchową, motorykę, myślenie przyczynowo – skutkowe, wyobraźnię, koordynację ręka – oko, ale również osobowość. Podczas zabawy dzieci po raz pierwszy napotykają trudności, z którymi próbują sobie poradzić, tworzą świat, wyrażają emocje. I nie zapominajmy: zabawa to bliskość, to relacja, to wspólny czas, Sama pamiętam ze swojego dzieciństwa wspólne, rodzinne granie w „Chińczyka”, „Magię i miecz”, czy też oczywiście, czytanie książek. To jest cudowny kapitał i wspomnienia na całe życie.

Jak digitalizacja i rozwój rozrywki cyfrowej, która pochłania dzieci, wpływa na ich rozwój?

Wpływa ogromnie: Internet, digitalizacja wpływa przecież na nas wszystkich. Ostatnio z  dowiedziałam się, że Internet obchodzi właśnie swoje 50 urodziny- cyfryzacja zmieniała nasz świat, a więc i naszych dzieci, na zawsze. Czy na lepsze? A to już temat rzeka, w Kapitule jesteśmy dalecy od demonizowania Internetu, zresztą jedną z kategorii są MULTIMEDIA a także INTERNET. Dzięki internetowi dzieci i młodzież wchodzą w kolorowy świat, który czasem stanowi rozgrywkę, innym razem wykorzystywany jest do edukacji i nauki, kiedy indziej jeszcze stanowi cyfrową płaszczyznę spotkania się z drugim człowiekiem. TO INTERNET umożliwia nam kontakt, znalezienie informacji, zapisania się na ciekawe wydarzenia, zdobycie wiedzy. Ale Internet to oczywiście także cyberprzemoc, patologia, zresztą na ten temat powstało wiele kampanii. Co z tego wynika? Z tego, że dziecku zawsze powinni towarzyszyć mądrzy, troskliwi opiekunowie i że korzystanie z sieci i przebywanie w cyfrowej rzeczywistości powinno być regulowane czasowo. Opiekunowie nie powinni zostawiać dziecka samego, tak w życiu, jak i w Internecie. Pamiętajmy, że działania, które podejmujemy w Internecie (płatności, kontakty, znajomości), mają prawdziwe i to bardzo realne skutki poza netem.

Rodzice, którzy są świadomi zagrożeń, chcą, aby dziecko rozwijało się w przyjaznym środowisku. Jaką rolę w budowaniu bezpiecznego świata odgrywają książki, zabawki, czy gry?

Ogromną! Konkurs ma już 21 lat, a przez ten czas zgłoszonych i ocenionych zostało tysiące książek, gier, zabawek, inicjatyw. Niesamowite jest, jak bardzo rynek książek, gier planszowych reaguje na ważne sprawy społeczne: spójrzmy na samą kategorię książki. Nie ma już chyba obszaru życia, o którym nie opowiadałyby książki: począwszy od spraw kulturowych, poszukiwania siebie, dyskryminacji i relacji z rówieśnikami, dojrzewania, poszukiwania tożsamości płciowej, dramatów życiowych ( śmierć, choroby), podróży, ekologii i spraw ochrony środowiska, przyjaźni z naszymi braćmi mniejszymi, dramatów światowych: takich jak pandemia i wojna w Ukrainie. I kolejny dział: oczywiście prawa dziecka, przedstawione w fantastyczny sposób. Tak samo jak i historia: czy to w postaci książki czy komiksu, ucząca w sposób zabawny i ciekawy wydarzeń z przeszłości. Dzięki temu i przy obecności mądrego opiekuna, dziecko uczy się i poznaje świat. Książki, gry, zabawki, stają się platformą do porozumienia, do rozmowy i uwaga, do wyjaśnienia zmian w otaczającym nas świecie.

Ogromna oferta dostępna na rynku jest dla rodzica z jednej strony możliwością wyboru, z drugiej zaś ogromnym obciążeniem, ponieważ trudno zdecydować, które z zabawek, gier, czy książek będą wspierały najlepiej prawidłowy rozwój. Czy KOPD jako organizacja dbająca o bezpieczny świat dzieci, ma wskazówki dla rodziców, podpowiedzi?

Oczywiście! Każdy nagrodzony i wyróżniony produkt, książka, zabawka, planszówka, inicjatywa (bo przecież zgłaszają się teatry czy muzea z ofertą dla dzieci), może dumnie używać logo KOPD i logo Konkursu. To znak jakości, symbol tego, że dana rzecz jest bezpieczna i odpowiednia dla dziecka. Lista Laureatów zawsze jest dostępna na naszej www.kopd.pl i na www.swiatprzyjaznydziecku.pl Mówimy o Laureatach i polecamy poprzez naszych znakomitych Partnerów- Przyjaciół, takich jak Świat Zabawek. Często także bierzemy udział w debatach, eventach targowych (Warszawskie Targi Ksiązki) czy też sam KOPD organizuje wydarzenia dostępne dla rodziców i opiekunów. Mówimy o tym, czym powinna charakteryzować się dobra książka, zabawka, jak powinna być dostosowana do wieku dziecka.

Co dla firmy, wydawcy oznacza zgłoszenie do konkursu?

Konkurs jest projektem z ogromną historią, projektem unikatowym i edukacyjnym. Biorąc w nim udział, firma pomaga w realizacji ważnego celu społecznego , jakim jest ochrona praw dziecka- praw człowieka. Szczególnie teraz, w dobie pandemii, lockdownów, wojny w Ukrainie, kiedy nasza organizacja zasypywana jest prośbami o pomoc, wsparcie i życzliwość firm jest niezwykle istotne. Konkurs stworzyła organizacja, działająca na rzecz dzieci od ponad czterdziestu lat. Mamy świetnych specjalistów, współpracujemy z ekspertami, na co dzień pomagamy rodzicom, opiekunom bezpłatnie i bardzo szeroko. Pomagamy poprzez diagnozy i terapie psychologiczne, porady prawne, mediacje. Prowadzimy warsztaty, szkolenia, akcje, kampanie społeczne. Ogromnie istotną sprawą dla naszej organizacji jest współpraca z instytucjami i biznesem- a zatem realizacja akcji, kampanii, eventów, zbiórek. Każdy Przyjaciel, bo tak traktujemy naszych donatorów, jest niezwykle ważny, bo pomaga nam realizować naszą misję.

A jak technicznie wygląda zgłoszenie ? Firma biorąc udział w Konkursie wypełnia ankietę (wszystkie dokumenty, czyli regulamin, ankieta dostępne są na www.swiatprzyjaznydziecku.pl), nadsyła produkt i opłatę. Po obradach Kapituły (a owe obrady odbywają się zawsze, w czasach pandemii i lockdownu spotykaliśmy się w małych grupach oraz online), powiadamiam firmy i Laureatów o wynikach. I każda edycja to oczywiście uroczysta Gala, w pięknych miejscach w Warszawie i okazja do spotkania.

Czy otrzymania nagrody, czy wyróżnienia jest formalnością, czy jednak jest to dłuższy proces, który mocno weryfikuje zgłoszony produkt, a nagroda jest potwierdzeniem, że jest on wyjątkowy?

Ubiegłoroczna edycja – XX – przyniosła nam 166 Laureatów – jest to bardzo dużo. Ale czy za dużo, zważywszy że zgłoszeń było o wiele więcej? I czy za dużo, biorąc pod uwagę jak wiele z tych zgłoszeń jest pięknych, unikatowych i wartościowych? Nie sądzę. A co do ocen: oczywiście, jest to dłuższy proces, bo każde zgłoszenie: książka, gra, zabawka, czy też zgłoszenia w wersji cyfrowej, jest oglądane, oceniane przez każdego członka naszej Kapituły. Oceniamy w poszczególnych kategoriach. Często oczywiście znamy już zgłoszone produkty, zostały one „przetestowane” przez dzieci, wnuki naszych ekspertów. A często są to nowości- prosto z produkcji, z którymi zapoznajemy się. Jak? Grając, czytając, testując. Zresztą po obradach Kapituły z przyjemnością zamieszczam zdjęcia: na których widać jak członkowie Jury zapoznają się ze zgłoszeniami. I zawsze oceniamy, dyskutujemy, omawiamy i przyznajemy wyróżnienie, nagrodę główna- lub nie przyznajemy jej wcale. Po obradach mam ogromną przyjemność powiadomić Laureatów i cóż, przykrą konieczność informacji o tym, że zgłoszona książka, czy inicjatywa nie została nagrodzona.

Jakie kategorie są zaplanowane na tę edycję konkursu?

Lista kategorii już jest gotowa, bo przecież XXI edycja ruszyła- mamy już sporo zgłoszeń, ale oczywiście czekamy na kolejne.

W XXI edycji mamy dwanaście kategorii: są to kultura i multimedia, książki (tu uwaga,  powstała osobna kategoria YOUNG ADULT, a także poradniki i wydawnictwa dla rodziców.). Mamy także kategorie Zabawki i gry planszowe, edukacja ( wydawnictwa, inicjatywy), dom- czyli wyposażenie domu, odzież, Internet, a także trzy nowe kategorie: pomoce i wyposażenia edukacyjne, psychomotoryczne wspieranie rozwoju oraz nastolatki w trudnych czasach. Konkurs, jak każdy żywy organizm reaguje przecież na zmiany, wydarzenia, na to, co się dzieje wokół nas. A dzieje się dużo.

Czekamy aż do końca listopada tego roku. Następnie spotykamy się z naszą znakomitą Kapitułą i rozpoczynamy obrady. W okolicach lutego na pewno będą już wyniki, a oficjalne, uroczyste wręczenie nagród odbędzie się w maju / czerwcu 2023 roku. PO tym czasie promujemy nagrodzone ksiązki, zabawki, gry, inicjatywy. Nasi eksperci przygotowują live’y z udziałem laureatów, zdjęcia i lista zamieszczona jest na naszej www i w mediach patronackich i nie tylko patronackich. Oczywiście, zdaję sobie sprawę, że firma mogłaby uznać, iż zamiast nam przekazywać środki finansowe i liczyć na wygraną, może poprosić influencera o reklamę, Tylko… czy rzeczywiście jest to skuteczniejsze i bezpieczniejsze od opinii i rekomendacji KOPD i Kapituły? Udział w ważnym projekcie społecznym?

Konkurs jest pod wieloma względami unikatowy:  powstał jako projekt organizacji społecznej. Nie było wówczas, czyli w 2002 roku, takiego konkursu i takiej inicjatywy. Ma misję społeczną ochronę praw dziecka. Ma też ogromną  rzeszę przyjaciół- to są nasi Partnerzy, Patroni, to są Laureaci- gros firm zgłasza się co roku, od wielu, wielu lat, a rekordziści od samego początku biorą udział w każdej edycji. Jest to niesamowite i wzruszające. Oczywiście, każda edycja to nowe firmy, nowe zgłoszenia: firmy, które trafia na informacje o konkursie w mediach, w necie, usłyszą od innych i firmy, do których my trafiamy z zaproszeniem do bieżącej edycji. O unikatowości projektu świadczy także  oczywiście Kapituła: eksperci związani z tematyką praw dziecka, bezpieczeństwa, rynku produktów dla dzieci, ludzie związani z kulturą. I jeszcze jedno. Z wielu zgłoszeń wynika fantastyczna współpraca: razem z Laureatami organizowałam kampanie społeczne ( WSPÓLNIE CZYTAMY, DZIECI WSPIERAMY, eventy czytelnicze czy z grami, akcję CRM. Wydanwictwa Adamada wydało także książkę pióra naszej Przewodniczącej pt: SMAKI DZIECIŃSTWA. W dzisiejszych czasach, kiedy firmy chcą i są być wrażliwe społecznie, udział w Konkursie jest dowodem na to, że ważne sprawy społeczne są i dla nich istotne. I za to wszystkim Państwu dziękuję.

Zapraszamy serdecznie do udziału: szczegóły tu: Zgłoszenie do konkursu – Świat Przyjazny Dziecku (swiatprzyjaznydziecku.pl), warto także śledzić nasz profil w SM: FBKomitet Ochrony Praw Dziecka | Facebook, Insta i Linkedinie, oraz oczywiście kopd.pl