Liczne konferencje i seminaria naukowe, w których udział wzięło ponad 2000 osób, wystawy, projekty edukacyjne i szkoleniowe, program stypendialny dla młodych naukowców i twórców oraz publikacje – mija właśnie rok od powołania Instytutu De Republica, który został utworzony 16 lutego 2021 roku rozporządzeniem Premiera Mateusza Morawieckiego. Jego celem jest promocja i popularyzacja polskiej nauki w Polsce i na świecie.


– Pragniemy wspierać polskich naukowców i dzielić się ich dokonaniami. Do naszych głównych zadań należy uwolnienie potencjału polskiej nauki poprzez promocję i popularyzację rodzimej myśli badawczej z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, a także wytworzenie mechanizmów i kapitału społecznego, który organizowałby się wokół idei państwowości. Instytut De Republica jest nowoczesnym zapleczem eksperckim, promocyjnym i wydawniczym. Równie istotnym aspektem jego aktywności jest współdziałanie z uczelniami wyższymi, instytutami badawczymi oraz analitycznymi z Polski i całego świata – mówi dr hab. Bogumił Szmulik, prof. ucz., dyrektor Instytutu De Republica.

Premier Mateusz Morawiecki, w liście z okazji inauguracji Instytutu De Republica napisał: (…) Myśl o powołaniu ośrodka, który będzie pielęgnował i rozwijał najlepsze polskie tradycje intelektualne, żywa była od lat. Dlatego dziś, kiedy wreszcie idea ta staje się rzeczywistością, chcę serdecznie podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do powstania Instytutu. (…) Intelektualna moda nakazuje, byśmy w poszukiwaniu, inspiracji dla swych myśli patrzyli na Zachód. Tymczasem zbyt często zapominamy, że najbardziej właściwym kierunkiem, by zrozumieć siebie i zgłębić własną tożsamość, jest sięgnięcie do naszych tradycji intelektualnych, do zakurzonych ksiąg, w których gromadzi się wiedza składana przez pokolenia.

Mimo że Instytut De Republica oficjalnie rozpoczął swoją działalność dopiero 17 września 2021 roku, to wciągu kilku miesięcy udało mu się zorganizować dziewięć konferencji o zasięgu ogólnopolskim oraz międzynarodowym. Instytut zainicjował dwa cykle wydarzeń – seminaria europejskie oraz cykl warsztatów legislacyjnych współtworzony przy współpracy z Rządowym Centrum Legislacji – które kontynuowane będą w 2022 roku.

We współpracy z partnerami Instytut przygotował cztery wystawy, w tym dwie towarzyszące konferencjom – w Bydgoszczy i Katowicach oraz zorganizował trzy konkursy z czego jeden, na najlepszą monografię poświęconą Cyprianowi Norwidowi, nad którym honorowy patronat objął Pan Premier Mateusz Morawiecki.

W grudniu 2021 roku Instytut uruchomił roczny program stypendialny „Joseph Conrad Fellowship”, skierowany do młodych humanistów, pragnących zgłębiać wiedzę o tym pisarzu. Poza wsparciem finansowym, stypendyści w ramach programu pracują i rozwijają własne projekty naukowe i artystyczne oraz uczestniczą w otwartych wykładach i seminariach z wybitnymi przedstawicielami świata nauki i kultury.

Jednym z pierwszych zadań Instytutu De Republica, jako jednostki prowadzącej działalność wydawniczą, naukową i popularyzatorską, było podjęcie kroków w celu utworzenia wartościowego wydawnictwa naukowego, promującego przede wszystkim polskie publikacje naukowe. Jako integralna jednostka Instytutu, stawia ono na rozwój współpracy z uczelniami wyższymi, najważniejszymi ośrodkami analitycznymi oraz badawczymi z całego świata. Jego działalność obejmuje popularyzację polskiej myśli naukowej w kraju, a dzięki przekładom na języki obce, także poza nim. W 2021 roku, w pierwszych miesiącach działalności Instytutu, wydane zostały cztery publikacje: album opracowany przez Edytę Chlebowską, Cyprian Norwid „Wierny-Portret”, Pierwszy demokrata Rzeczypospolitej Leszka Pietrzaka, Wojciech Korfanty. Różne punkty widzenia pod redakcją Zygmunta Woźniczki oraz Przewodnik Powstańczy 1919–1920–1921 Aleksandry Goniewicz. Wydawnictwo naukowe Instytutu De Republica od 22 lipca 2021 roku znajduje się w wykazie wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe (80 pkt.). W planach wydawniczych Instytutu na 2022 rok znalazło się ponad 70 publikacji naukowych, przekładów książek oraz czasopismo naukowe.

W ofercie wydawnictwa Instytutu, prócz książek, znajduje się także seria „Opinie i Analizy Instytutu De Republica” – publikacje on-line zamieszczane w formule otwartego dostępu, skoncentrowane na szczegółowych zagadnieniach z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Ramy tematyczne serii wyznaczają cztery podstawowe dziedziny: historia, kultura, politologia oraz prawo, zaś opracowania niemieszczące się w żadnej z powyższych, publikowane są w kategorii varia. Każdy numer prezentuje naukowe i praktyczne spojrzenie na najważniejsze zagadnienia, często dyskutowane w przestrzeni publicznej, zaś poruszana problematyka historyczna często służy do podkreślenia niezaprzeczalnych związków przeszłości z teraźniejszością.